Reflexief Interactief Ontwerpen (RIO)

Reflexief interactief ontwerpen is een aanpak die zich goed leent voor situaties waarin er verschillende problemen van heel verschillende aard tegelijkertijd spelen, waarbij technische en organisatorische vragen naadloos overvloeien in politieke geschillen en verschillende opvattingen over waarden. In de veehouderij komen we die vaak tegen: het gaat daar zelden alleen om economische rentabiliteit, of ecologische houdbaarheid, of maatschappelijk respect. De behoefte aan oplossingen die op al die facetten een verbetering betekenen is groot. Reflexief interactief ontwerpen is uniek, omdat het op een methodische manier een nauwe samenhang realiseert tussen de technische details, de institutionele structuur en het voortgaande maatschappelijke gesprek over het goede leven voor mens en dier. De wereldgemeenschap staat voor een enorme uitdaging om haar productie en consumptie met grote stappen te verduurzamen, onder meer vanwege de bevolkingsgroei en toenemende welvaart in de niet-westerse landen, de noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan, biodiversiteit te behouden, grondstoffen en energie niet uit te putten en dieren een waardige plek in de gemeenschap te geven. Deze grote stappen vereisen systeeminnovaties: vernieuwingen die de verandering van de structuur van een bestaand systeem betekenen. In dit rapport wordt de aanpak van Reflexief Interactief Ontwerpen (RIO) beschreven, die door Wageningen UR Livestock Research is ontwikkeld met het oog op het bevorderen van systeeminnovaties. RIO is een ontwerpende benadering, gebaseerd op een grondige systeem- en actoranalyse, een proces van gezamenlijk en interactief leren, en expliciete anticipatie op veranderingen in de praktijk. RIO is een combinatie van een aantal methodieken uit de innovatieliteratuur, en sluit aan bij het gedachtegoed van Transitiemanagement. De oorsprong van RIO ligt in de veehouderij, maar het toepassingsgebied is breder. De kerngedachte van RIO is, dat veel onduurzaamheden geen onoverkomelijke wetmatigheden zijn, maar het historische product van een bepaalde ontwikkelingsgang, gedreven door voorwaarden en doelen die inmiddels achterhaald kunnen zijn. Door systematische reflectie op vooronderstellingen, doelen, functies en hun ordening blijken schijnbare tegenstellingen (bijvoorbeeld tussen economie, milieu en dierenwelzijn) te kunnen worden verzacht of weg ontworpen. Het rapport beschrijft de achtergronden van RIO voor geïnteresseerde buitenstaanders, beschrijft de drie verschillende pijlers (denken, ontwerpen en doen), en laat zien hoe deze onderdelen zijn toegepast in een concreet project in de veehouderij. In een bijlage worden de drie pijlers nader gespecificeerd in verschillende stappen.

Navigeer naar de website

Navigeer naar factsheet